To nieprawidłowe, szkodliwe nawyki polegające na ruchach w obrębie narządu żucia. Często są spowodowane nieprawidłowym napięciem w rejonie twarzo-czaszki lub występują jako mechanizm kompensacyjny lub ochronny. Zazwyczaj są to nawyki wykonywane poza naszą świadomością, np. podczas snu - BRUKSIZM (zgrzytanie lub zaciskanie zębów). Najczęściej jednak zaobserwować je możemy w sytuacjach stresowych lub wymagających od nas dużego skupienia uwagi.

Możemy podzielić je na dwa rodzaje:

PARAFUNKCJE ZWARCIOWE - takie, podczas których nasze zęby górne dotykają zębów dolnych.
Należą do nich:

• zgrzytanie zębów (ruchy zębów dolnych po górnych, doprowadzające do patologicznych starć w obrębie uzębienia),
• zaciskanie zębów, które mogą powodować bóle głowy, osłabienie szkliwa, krwawienie dziąseł, okresowa nadwrażliwość zębów itp.

PARAFUNKCJE NIEZWRACIOWE, czyli takie, w trakcie których nie dochodzi do kontaktów zębów przeciwstawnych. Przykładem parafunkcji niezwarciowych jest:

• obgryzanie paznokci, długopisów/ołówków,
• nawykowe żucie gumy,
• ssanie języka,
• nagryzanie warg, wewnętrznej części policzka i języka,

Obecność parafunkcji informuje nas, o jakiejś nieprawidłowości w obrębie napięcia mięśniowego. Oprócz dysbalansu mięśniowego bruksizm nocny może sugerować występowanie bezdechów sennych. Parafunkcje mogą przynosić negatywne skutki zarówno estetyczne jak i funkcjonalne naszego uzębienia. Niekorzystnie wpływają na prace naszych stawów skroniowo-żuchwowych, co w przyszłości może doprowadzić do zaburzeń ich prawidłowego funkcjonowania.

Nie należy bagatelizować sygnałów wysyłanych przez nasz organizm. Przyczyną powstawania tego typu mechanizmów kompensacyjnych mogą być czynniki psychosocjalne, stres, tryb naszego życia, czy zaburzenia okluzji (nieprawidłowy kontakt zębów górnych i dolnych). Dlatego istotna jest współpraca zespołu interdyscyplinarnego - psychologa, stomatologa oraz fizjoterapeuty stomatologicznego, aby trwale pozbyć się występowania parafunkcji.

Autor: Justyna Jasińska